د اپریل فول

دا دنيا په احمقانو ده ودانه…(اپريل فول)

معلومات رالیږونکي: عبدالرحمان عادل او جمال بریالی

څرنګه د یو مسلمان په صفت خپله ماته او کمزوري ولمانځو؟ دروغ ویل یو داسی بد عادت دی، چی هر مذهب او اخلاقي نظام ددې په خلاف دی او که یو څوک یو څه عادي شعورولري نو دا مني چې دروغ ویل غلط کار دی. هغه څوک چی د ښو اخلاقو لرونکی وي هم دا مني چی دروغ ویل ښه عادت ندی.رښتيا یو له هغو سنتو څخه ده چی د نړۍ اخلاقی پایښت پرې متکي یا باوري دی. رښتيا د ستاینی وړ کړنو یا طبعیت بنسټ دی اود تقوا یا پرهیزګارۍ پایله ده. که رښتيا نه وای کېدای شی اسماني نازل شوی قانون له منځه تللی وی او یا له ستونزو سره مخ شوی وی. د دروغ ویلو عادت لرل د یو چا انسانیت تر پوښتنی لاندې راولي، که چی خبرې کول په بشپړ ډول انساني صفت دی.

زمونږ سپیڅلی شریعت په قرآن او سنتو (احادیثو) کې د درواغو په خلاف سخت اخطار ورکړی، او په اتفاق سره یې حرام بللي دي. درواغ ویونکی به په دې دنیا او هغې دنیا کې ددې  کار بدې پایلې وویني.

په اسلامي شریعت کې درواغ منعه شوي،‌ پرته له یو څو استثنائي مواردو (ځایونو) څخه لکه د یو چا ژوند ژغورلو، د یو چا تر منځ سوله کولو، د ښځې اوخاوند تر منځ د مینې پیداکولو په قضيو کې. په اسلام کې هیڅ داسی ورځ نشته چی شریعت یو چا ته  اجازه ورکړي چی دروغ ووایی او یا ددروغو په بنیاد څه ووایي. یو د هغو شیانو څخه چی اوس د خلکو په منځ کی رواج ګرځېدلی هغه د اپریل فول یا د اپریل د غولولو ورځ ده. هغوی په دې باور دي چی د عیسوي څلورمې میاشتې په لومړۍ ورځ درواغ ویل روا دي او په یو شریعت کط هم څه پروا نلری خو داسی نده!

اپریل فول  کول کیدای شی ډیری بدی پایلی ولری چی مونږ پری په لاندی ډول بحث کوو: د اپریل فول چی د اپریل مسخره،‌ شوخي يا درواغ هم ورته وایي ابتدایی یا حقیقی سرچینه یی تر اوسه  نده معلومه او ددی په اړه بیل بیل نظرونه موجود دي: ځينې وایی چی دا کار له هغه وخته شروع شو له کله  چی د مارچ ۲۱ تاریخ (کله چی شپه او ورځ  د اوږودوالی او لنډوالی له پلوه سره برابر وي).  بعضی وایی چی دا ابتکار په ۱۵۶۴ عیسوی کال کې په فرانسه کی ښکاره شو، وروسته له هغی چی نوې کلیزه وپیژندل شوه، کله چی یو کس د نوې کلیزی له منلو انکار وکړ، نو خلکو دهغه پورې خندا   او مسخری جوړول شروع کړل. ټولو خلکو دې سړی پورې مسخرې کولې او ورپورې خندل یې.  بعضې وایي چی دا ابتکار لرغونې زمانې پورې او د مشرکانو د هغه ټاکلي تاریخ پوری چې د پسرلي په شروع کې وو تړاو لري، نو دا د مشریکینو څخه راپاتې دود دی. بعضې وایي چې  په بعضې ملکونو کې ښکار کول پدې ورځو کې ناکام وو. اوددی سرچینه د اپرېل په لومړۍ ورځ درواغو ویل وو.

اپریل فول د اروپایانو له نظره

اروپایان اپریل فول ته لی پویسن ډی وايی  چی معنی یی ده د اپریل ماهي وایی. د پویسن معنی ماهي دی او پویسن له پاسن نه اخیستل شوی چی معنی یی ده ستونزه یا درد.  ماهی د دوی(عیسایانو) په باور د عیسی علیه السلام د زغم یا صبر سمبول یا نښه ده او ددوی په باور چې دا کار د اپریل په لومړۍ اونۍ کی شوی وو. بعضی کافر دې ورځې ته د آل فول ډی وایي یانی ټوله د دوکی ورځ. او دوی پدې باور دي چې هغه درواغ چی دوی یې یو چاته پردغه ورځ وایي کېدای شي باور پرې وکړي او ددوی ددې غولولو او دوکې قرباني شي.

په انګلیسی ژبه کې په لومړي وار اپریل فول

په انګلیسي ژبه کې په لمړي وار اپریل فول په یو مجله کې چی د ډریک په نوم وه ذکر شو. ددغی مجلی د۱۶۹۸ کال د اپریل د دوهمی نیټی ګڼه کې ذکر شوی وه چی د اپریل په لومړۍ نیټه سهار وختی یو څه تعداد خلک راغوښتل شوی وه ترڅو د لندن په برج یا ټاورکی د تورپوستو خلکووینځل وګوري چی دې خبرې هیڅ حقیقت نه درلوداویوه  بیځایه دوکه وه .

یو تر ټولو مشهوره واقعه چی د اپریل په لومړۍ ورځ په اروپا کې منځته راغله دا وه چی کله د ایوننګ سټار(د ماښام ستوری)  انګریزی ورځپاڼي د مارچ ۱۷۴۶کال کی خبر ورکړشو چی د اپریل په لومړۍ نیټه به د  برطانیه په ایسلنګټن کی د خرو پریټ یا رسم ګذشت وي. خلکو په ډیره تیزۍ سره ځان هغه ځای ته رساوه او ډیرزیات خلک را ټول شول تر څو نوموړی پریټ وګوري. هغوی ډیر زیات وځنډېدل او اخر ستړي شول او پوښتنه یې وکړه چی اخر دا پریټ یا رسم ګذشت به کله شروع کیږې. ترډیر ځنډ او صبر وروسته هیڅ ونشول، هغوی هیڅ هم ونه لیدل او بالاخره پوه شول چی دوی ته دوکه ورکول شوې او دوی ته یې ثابته کړه چی همدوی خره دي چې بې ضرورته په واټونو ګرځي!

اپریل فول که د یو مسلمان لپاره تریخ حقیقت

عاصم ابن عبدالله القراویتی د دوی ددغی درواغو د سرچینی په اړه وایی:

زمونږ یو شمیر زیات خلک دا ورځ (اپریل فول) لمانځی خو د هغه ستر تریخ حقیفت څخه ندي خبر چی ددی ورځی تر شا دی؟

تقریبا زر کاله پخوا کله چی  مسلمانانو په هسپانیه حکومت کاوه، ، هغوی یو نه ماتیدونکی قدرت او قوت وه. غربي عیسایانو دا ارزو لرله چی اسلام د نړۍ له مخه لیرې کړي او په دې کار کې هغوی تر یو حده کامیاب هم شول. هغوی هڅه کوله چی په هسپانیه کی د اسلام خپراوی محدود کړي او حتی د پای ټکی ورته کیږدی، خو هغوی کامیاب نشول. هغوی ډیری زیاتی هڅی وکړی لیکن آخر هم ناکام شول. وروسته لدې، کفارو خپل جاسوسان هسپانیې ته ولیږل ترڅو د مسلمانانو د نه ماتیدونکي قوت راز پیدا کړی. بالاخره هغوی په هغه راز پوه شول چی تقوا یا له الله جلا جلاله څخه ویره وه. کله چی عیسایانو د مسلمانانو د قوت راز پیداکړ نو په دې فکر کې شول چی ددې د له منځه وړلو لارې چارې پیدا کړي. او په همدی بنیاد هغوی هسپانیه ته د مفتو یا بې بیعو شرابو او سګرټو لیږل پیل کړل. دغې غربي تکتیک یا تجربې ښې پایلې لاسته راوړې  خصوصا د هسپانیه په ځوان مسلمان نسل کی.  د مسلمانانو عقیدی د کمزورتيا خواته میلان پیدا کړاو پایلې یې دا شوی چی کاتولیک مذهبه  عیسویانو په ټوله هسپانیه  کې د مسلمانانو هغه حکومت ته د پای ټکی کیښود چی مسلمانانو د ۸۰۰ اته سوه کاله نه ډیر په هسپانیه درلود.  په ګریناډا کی د مسلمانانو اخري کلا یا چوڼۍ د اپریل په لومړۍ نیټه له منځه ولاړه، له دی امله هغوی دې ته د اپریل ټریک یا د اپریل غولولو نوم ورکړ.
له هماغه کال تر اوسه دوی نوموړی ورځ مسلمان امت ته د دوکی ورکولو او غولولو په نوم لمانځی. دوی په دی باور دی چی نه  یواځې دا چی په هسپانیه یا ګریناډا کی یي پدی ورځ مسلمان فوځیان غولولی او هغوی ته  یي دوکه ورکړی بلکه دوی فکر کوی چی ټول اسلامی امت يي دوکه کړی او غولولي دی.

نو د یو مسلمان په حیث څه وکړو؟

دا زمونږ (مسلمانانو) بې خبري ده چی دغه لمانځنو کی برخه اخلواو کله چی مونږ په دې کار سره په پټو سترګو ددوی پیروي یا تقلید کوو ترڅو دغه شیطانی نظریه عملی کړو، دغه له دوی څخه په پټو سترګو پیروي کول هم یو نوعه کم عقلي او زمونږ ناپوهي ده چې د هغوی د هغه عمل پیروی کوو چی زمونږ امت ته یي پرې دوکه ورکړيده. کله چي ددی ورځی د لمانځلو په علت پوه شو نو څرنګه د یو مسلمان په صفت خپله ماته او کمزوري ولمانځو؟

ددغی ورځی په حقیقت سره د پوهیدلو وروسته راځۍ چی له ځان سره یوه وعده وکړو چی دا ورځ هیڅکله هم ونه لمانځو. مونږ باید د هسپانویانو څخه پند واخلو اود اسلام څخه په حقیقي ډول پیروی وکړو او هیڅکله هم دې ته اجازه ورنکړو چی عقیده موبیا ضعیفه شي.
زه وایم: دا مهمه نده چی د اپریل فول سرچینه څه ده. هغه څه چی مهم دی په دغه ورځ د دروغو ویلو حکم دی، کوم چی په اسلام کی هیڅ ډول روا والی نلري. د اپریل فول سرچینه د مسلمانانو څخه نه ده بلکه ددوی د دښمنانو (عیسایانو)څخه ده.هغه څه چی د اپریل فول په ورځ کې منځته راځی ډیر زیات دي. بعضی کسانو ته ویل شوي چی د هغوی ماشومان ، ښځه او یا ډیر نژدی دوست مړ شوی، او هغوی دا توان نه لري چی دا خبره وزغمي نو شاک یا خطرناکې بیهوشۍ ته لاړ او مړه شوي. بعضو ته ویل شوي چی په هغه ځای کی اور یا ټکر شوي او د هغه د کورنۍ غړي مړه شوي نو پدې وجه هغوی فلج شوي یا د زړه حمله پرې راغلی او یا دې ته ورته ناروغۍ او مړه وی.  بعضی کسانو ته ویل شوی چی د هغوی ښځې د بل سړي سره لیدل شوې او ددې په وجه هغوی خپلی ښځی طلاقی کړي یا مړې کړیدي.
دغه نه ختمیدونکی کیسې یا نکلونه چی مونږ یې اورو، ټول د هغو درواغو نتیجه ده کوم چی په اسلام کی ناروا ، نه مننونکی او حرام دي.

مونږ ولیدل چی اسلام درواغ منعه کوي، او اسلام د مسلمان ویرول حرام کړي هغه که په رښتيا وي او که په ټوکو، که په عمل وي او که په خبره.

دا د الله هغه قانون دی په کوم کی چی په هر حالت کی د خلکو لپاره حکمت او پاملرنه شته او الله تر ټولو ښه پوه او د لوی قوت خاوند دي.

والسلام علیکم ورحمته الله وبرکاته